Przejdź do treści

Banery wysuwane

mozaika zdjęć przedstawiających podziemia kopalni soli w Inowrocławiu
Geologiczno-górnicze warunki eksploatacji w kopalniach podziemnych w wysadach solnych Polski środkowej

Kategoria produktu
Nauki o Ziemi » Geologia
Nauki techniczne » Górnictwo
Nauki techniczne » Ochrona środowiska
ISBN
978-83-66727-70-0
e-ISBN
e-ISBN 978-83-66727-71-7
Typ publikacji
podręcznik
Format
B5
Oprawa
miękka
Liczba stron
212
Rok wydania
2022
Opis

Publikacja prezentuje obszerną charakterystykę geologiczną wysadów solnych Polski środkowej wraz z ich genezą, przybliża również wiele informacji historycznych i współczesnych, które dotyczą uwarunkowań i różnych aspektów technologii stosowanych w górnictwie solnym. Autorka przedstawia swoje doświadczenia geologiczno-górnicze zdobyte w kopalniach w Inowrocławiu, Wapnie i Kłodawie na tle obecnego stanu znajomości budowy geologicznej i warunków geologiczno-górniczych w wysadach solnych, przede wszystkim w wysadach soli cechsztyńskich na terenach Polski i Europy zachodniej.
Praca opiera się na bogatym przeglądzie najnowszej wiedzy krajowej i zagranicznej opublikowanej w renomowanych czasopismach. Opisuje również ciekawe studia przypadków dotyczące problematyki eksploatacji złóż soli i wynikających z niej konsekwencji, zaczerpnięte z opisów opublikowanych w przeszłości. Krytyczna analiza, twórcza synteza piśmiennictwa naukowego w zakresie omawianych tematów, połączenie wątków geologicznych, technologicznych i praktycznych są szczególnymi walorami publikacji.
Ważną częścią pracy – oprócz prezentacji problemów związanych z eksploatacją wysadów solnych – jest przedstawienie zagadnień związanych z wyzwaniami współczesnego świata. W szczególności autorka zwraca uwagę na możliwość ochrony środowiska naturalnego, jaką daje wykorzystanie powstałych w złożach soli podziemnych pustek poeksploatacyjnych i kawern do umieszczania w nich – przy zastosowaniu odpowiedniej technologii i metod skutecznego izolowania – odpadów komunalnych, radioaktywnych i innych niebezpiecznych. Z kolei specjalnie wykonane kawerny ługownicze z powodzeniem będą mogły być wykorzystywane jako olbrzymie magazyny surowców energetycznych (wodoru, węglowodorów i innych gazów), co ma olbrzymie znaczenie w sytuacji coraz bardziej pożądanego wykorzystywania odnawialnych źródeł energii i sukcesywnego zwiększania ich udziału w miksie energetycznym.  Magazynowanie surowców energetycznych zapewnia płynność dostaw energii i eliminuje ryzyko jej braku w przypadku chwilowych przerw w działaniu źródeł odnawialnych.
Publikacja ma charakter interesującego podręcznika, dlatego skorzystają z niej zwłaszcza studenci kierunków i inżynierowie eksperci branż związanych z geologią, górnictwem solnym, nauką o Ziemi, technologiami pozyskiwania surowców mineralnych, energii (w tym odnawialnej),  inżynierią i ochroną środowiska oraz składowaniem odpadów.
 

Spis treści

Wstęp 9

ROZDZIAŁ 1
Sedymentacja soli w polskim basenie cechsztyńskim na terenach Polski środkowej 11
1.1. Basen morza cechsztyńskiego na terenach Europy 11
1.2. Polski basen cechsztyński 12
1.3. Stratygrafia i litologia cechsztynu w Polsce środkowej 13
1.4. Zarys rozwoju polskiego basenu po cechsztynie 18

ROZDZIAŁ 2
Struktury solne 21
2.1. Wybrane zagadnienia tektoniki solnej 21
2.1.1. Mobilność soli 21
2.1.2. Struktury solne i ich formy, diapiryzm 23
2.1.3. Rodzaje diapiryzmu 24
2.1.4. Tempo wznoszenia się soli w wysadach 26
2.2. Struktury solne w Polsce środkowej i ich ewolucja 26

ROZDZIAŁ 3
Wysady solne Polski środkowej i stan ich zagospodarowania górniczego 31
3.1. Położenie, rodzaj, wielkość wysadów solnych 31
3.2. Historia odkrycia, stan rozpoznania i zagospodarowania wysadów 35

ROZDZIAŁ 4
Budowa geologiczna wysadów solnych w Polsce środkowej 38
4.1. Litologia i stratygrafia 38
4.1.1. Stratygrafia i litologia utworów cechsztynu w wysadach Inowrocławia, Kłodawy i Wapna 38
4.1.2. Dwudzielność profilu litostratygraficznego cechsztynu w Polsce środkowej ze względu na przeważający skład litologiczny 47
4.1.3. Profil litostratygraficzny cechsztynu jako inwentarz kopalin użytecznych 48
4.2. Budowa geologiczna zewnętrzna 50
4.2.1. Zwierciadło solne 50
4.2.2. Czapa wysadu 53
4.2.3. Ściany wysadu, płaszcz anhydrytowy i strefa bezpośredniego kontaktu z formacjami otaczającymi 61
4.2.4. Budowa zewnętrzna wysadów – podsumowanie 65
4.3. Tektonika wewnętrzna 67
4.3.1. Uwagi wstępne 67
4.3.2. Ogólna charakterystyka tektoniki wewnętrznej wysadów solnych 68
4.3.3. Tektonika wewnętrzna wysadów środkowopolskich 75
4.4. Wstępna ocena gospodarcza wysadu solnego 80
4.4.1. Metoda wstępnej oceny gospodarczej wysadu 80
4.4.2. Mapa geologiczno-strukturalna zwierciadła solnego 82
4.5. Budowa geologiczna wysadów solnych w Inowrocławiu, Wapnie i Kłodawie 83
4.5.1. Budowa geologiczna wysadu solnego w Inowrocławiu 83
4.5.2. Budowa geologiczna wysadu solnego w Wapnie 88
4.5.3. Budowa geologiczna wysadu solnego w Kłodawie 91

ROZDZIAŁ 5
Struktury udostępnienia i systemy eksploatacji w kopalniach w wysadach solnych 93
5.1. Filary w kopalni w wysadzie solnym 93
5.2. Charakterystyka struktur udostępnienia i systemów eksploatacji 97
5.2.1. Kopalnia Solno w Inowrocławiu 97
5.2.2. Kopalnia w Wapnie 100
5.2.3. Kopalnia w Kłodawie 102

ROZDZIAŁ 6
Dopływy wód do kopalń w wysadach solnych 106
6.1. Wody w otoczeniu wysadów i w ich wnętrzu 106
6.1.1. Wody zewnętrzne 106
6.1.2. Wody wewnętrzne 107
6.2. Ługi w kopalniach soli 110
6.2.1. Zjawiska wodne 110
6.2.2. Rodzaje ługów 111
6.2.3. Charakterystyka ługów wewnętrznych i zewnętrznych 113
6.3. Zabezpieczenie kopalni przed dopływem wód 117
6.3.1. Drogi dopływu wód do kopalni 118
6.3.2. Profilaktyka otwarcia dopływu wód 118
6.3.3. Zwalczanie dopływów 122
6.4. Klasyfikacja i ocena bieżącego stanu zagrożenia wodnego w kopalni soli 124
6.4.1. Przepisy klasyfikujące stan zagrożenia wodnego 124
6.4.2. Ocena bieżącego stanu zagrożenia wodnego 125
6.5. Charakterystyka dopływu ługów do kopalń w wysadach środkowopolskich 126
6.5.1. Dopływy ługów w kopalni Solno w Inowrocławiu 126
6.5.2. Dopływy ługów w kopalni w Wapnie 129
6.5.3. Dopływy ługów w kopalni w Kłodawie 129
6.5.4. Regionizacja hydrogeologiczna wysadu solnego w Kłodawie 133
6.5.5. Problemy zgłębiania szybów i utrzymania wodoszczelności obudowy w przypadku dopływu wód 134
6.5.6. Przypadek dopływu ługu wewnętrznego do otworu wiertniczego w wysadzie solnym Mogilno 137
6.6. Katastrofa wodna w kopalni soli w Wapnie 138
6.6.1. Katastrofy wodne w kopalniach soli i ich skutki 138
6.6.2. Historia zatopienia się kopalni soli w Wapnie 140
6.6.3. Katastrofa wodna w kopalni soli potasowych Ronnenberg w Niemczech 149

ROZDZIAŁ 7
Występowanie gazów w kopalniach w wysadach solnych 151
7.1. Gazy w złożach soli 152
7.1.1. Formy występowania gazów w złożach solnych 152
7.1.2. Ciśnienie gazów 154
7.1.3. Rodzaje gazów i ich pochodzenie 155
7.1.4. Wyrzuty gazów i skał 157
7.2. Gazy w kopalniach wysadów środkowopolskich 158
7.2.1. Rodzaje gazów 158
7.2.2. Sposoby wydzielania się gazów 159
7.2.3. Zawartość gazu w złożu, sole gazonośne i wyrzutowe 160
7.2.4. Strefy gazonośne i wyrzutowe 161
7.3. Klasyfikacja zagrożenia spowodowanego obecnością gazów i profilaktyka 162
7.3.1. Klasyfikacja zagrożenia 162
7.3.2. Zapobieganie zagrożeniu 163
7.4. Zjawiska gazowe i gazodynamiczne w kopalniach w Inowrocławiu i Kłodawie 164
7.4.1. Gazy w kopalni w Inowrocławiu 165
7.4.2. Gazy w kopalni w Kłodawie 167
7.4.3. Bituminy w wysadzie Inowrocławia i Kłodawy 171

ROZDZIAŁ 8
Deformacje powierzchni terenu ponad wysadami solnymi 173
8.1. Deformacje naturalne i wywołane eksploatacją 173
8.2. Deformacje powierzchni ponad wysadem w Inowrocławiu 175
8.3. Deformacje powierzchni ponad wysadem w Wapnie 179
8.4. Deformacje powierzchni ponad wysadem w Kłodawie 180

ROZDZIAŁ 9
Likwidacja kopalń soli i możliwości poeksploatacyjnego wykorzystania wyrobisk 183
9.1. Sposoby likwidacji kopalń soli 183
9.1.1. Likwidacja szybów z pozostawieniem niezlikwidowanych wyrobisk 184
9.1.2. Likwidacja przez celowe zatopienie kopalni solanką lub wodą słodką 185
9.1.3. Likwidacja przez podsadzanie lub wypełnianie wyrobisk 186
9.2. Likwidacja kopalni Solno w Inowrocławiu przez planowe zatopienie solankami 186
9.3. Koncepcja izolacji odpadów w podziemnej kopalni soli 187
9.4. Likwidacja wyrobisk z jednoczesną utylizacją odpadów w kopalniach soli w Niemczech 189
9.5. Możliwości poeksploatacyjnego wykorzystania wyrobisk w kopalni soli 193

Bibliografia 196
 

Fragmenty
Spis treści
Cena
35,00
In order to arrange international shipping details and cost please contact wydawnictwa@agh.edu.pl