Monografia prezentuje, w jaki sposób funkcjonalną analizę danych można zastosować w przypadku niektórych zagadnień ekonomicznych. Aby przedstawić te możliwości, najpierw opisano, czym są dane funkcjonalne i zaprezentowano narzędzia służące do analizy tego typu danych. Zdefiniowano głębię, głębię dla danych funkcjonalnych oraz głębię lokalną. Pokazano, jak można wykrywać pewne typy odstających obserwacji funkcjonalnych. Zaprezentowano także outliergram służący do wykrywania funkcjonalnych obserwacji odstających ze względu na kształt oraz funkcjonalny wykres pudełkowy, będący rozszerzoną wersją klasycznego wykresu pudełkowego na dane funkcjonalne. Następnie na wybranych przykładach pokazano, jak zastosować przedstawione koncepcje statystyczne do badania zagadnień ekonomicznych. Na przykładzie miasta Krakowa, w którym w 2019 roku wprowadzono zakaz ogrzewania lokali paliwami stałymi, rozważano wpływ miejskiej polityki proekologicznej na dobrobyt społeczny. Analiza trajektorii charakteryzujących zanieczyszczenia powietrza pozwoliła zbadać różne kształty krzywych obrazujących zanieczyszczenia, a tym samym – zbadać różnicę rozkładów empirycznych charakteryzujących zanieczyszczenie powietrza przed wprowadzeniem i po wprowadzeniu nowych regulacji prawnych. W centrum rozważań ekonomicznych znajduje się analiza przyczynowości, ponieważ w przypadku zjawisk socjoekonomicznych pozwala na pokazanie zależności pomiędzy badanymi procesami. W sytuacji gdy łańcuch przyczynowo-skutkowy nie jest łatwy do zaobserwowania, narzędzia funkcjonalnej analizy danych mogą być pomocne w znalezieniu zadowalających rozwiązań. W książce przedstawiono propozycje oparte na koncepcji przyczynowości w sensie Rubina, które pozwalają na przeprowadzenie analizy przyczynowości w przypadku zjawisk wyrażonych w postaci funkcyjnej. Na przykładzie dopłat do rolnictwa przyznawanych w ramach unijnych funduszy na rozwój cyfrowy Polski w latach 2012–2021 udowodniono przy użyciu metod funkcjonalnej analizy danych do badania przyczynowości pozytywny wpływ tych dotacji na rozwój cyfrowy poszczególnych regionów Polski. To dość nowatorskie podejście daje nowe ciekawe rezultaty w innych, w książce tylko zasygnalizowanych, zastosowaniach funkcjonalnej analizy danych, chociaż należy wiedzieć, że w każdym wypadku wymaga ona korzystania z wystarczająco bogatych baz danych i wiedzy, jak z nimi postępować, czyli jak je ująć w ramy danych funkcjonalnych.
- Contents
-
Streszczenie 5
Abstract 6
1. Wstęp 72. Dane funkcjonalne 13
2.1. Momenty empiryczne 17
2.2. Funkcjonalna analiza składowych głównych 19
2.3. Konstruowanie funkcji 21
2.4. Funkcjonalne szeregi czasowe 253. Zastosowanie koncepcji głębi statystycznej w funkcjonalnej analizie danych 27
3.1. Głębia wielowymiarowa 29
3.2. Głębia dla danych funkcjonalnych 34
3.3. Głębia lokalna 444. Wykrywanie obserwacji odstających 46
4.1. Outliergram – wykrywanie obserwacji odstających ze względu na kształt 48
4.2. Funkcjonalny wykres pudełkowy 515. Analiza wzrostu dobrobytu społecznego związanego z wprowadzonym zakazem stosowania paliw stałych w Krakowie 55
5.1. Wprowadzenie do metody 65
5.2. Metoda 66
5.2.1. Sformułowanie problemu 66
5.2.2. Metody statystyczne 68
5.3. Badanie stanu powietrza w Krakowie 69
5.4. Porównanie kosztów poniesionych przez system opieki społecznej 83
5.5. Wnioski z analizy 89
6. Zastosowanie funkcjonalnej analizy danych w badaniu przyczynowości 93
6.1. Zarys analizy przyczynowości 94
6.2. Zastosowanie koncepcji głębi do analizy przyczynowości 99
6.2.1. Głębia a przyczynowość 101
6.2.2. Analiza przyczynowości dla danych wielowymiarowych i funkcjonalnych 103
6.2.3. Koncepcja wykorzystania FDA do analizy przyczynowości 104
6.3. Zastosowanie koncepcji przyczynowości Rubina w badaniach ekonomicznych 107
6.3.1. Społeczeństwo informacyjne oraz rozwój cyfrowy 107
6.3.2. Rozwój cyfrowy w poszczególnych województwach 111
6.3.3. Rozwój społeczeństwa informacyjnego 120
6.4. Wnioski 1247. Podsumowanie 127
Bibliografia 131
