Streszczenie  9
Summary  11
Terminologia  – wybór pojęć i definicji  13
1. Wprowadzenie 17
1.1. Cel i zakres pracy, metoda badawcza  18
1.2. Charakterystyka stanu badań i źródeł  25
1.3. Klasyfikacja podziemnych wyrobisk  35
2. Waloryzacja zasobu  38
2.1. Definicja i zakres pojęć  39
2.2. Kulturowe materialne i niematerialne wartości podziemnego dziedzictwa górniczego  42
2.3. Wartości naturalne  – georóżnorodność  47
2.4. Wielokryterialne wartościowanie w systemie decyzyjnym (MCDA)  48
2.4.1. Metody oceny wartości  49
2.4.2. Wartościowanie podziemnego dziedzictwa  51
2.4.3. Kryterium KA  – autentyczność  54
2.4.4. Kryterium KI  – integralność  57
2.4.5. Kryterium KU  – unikatowość  59
2.4.6. Kryterium KART  – artystyczne  60
2.4.7. Kryterium KH  – cechy historyczne  61
2.4.8. Kryterium KTS  – tożsamość społeczna  63
3. Prawna ochrona podziemnego dziedzictwa antropogenicznego i naturalnego  65
3.1. Międzynarodowe dokumenty doktrynalne i referencyjne  66
3.2. Jurysprudencja krajowa  78
4. Diagnostyka podziemnych wyrobisk  86
4.1. Inwentaryzacja pomiarowa przestrzeni  88
4.1.1. Geometria przestrzeni podziemnych  89
4.1.2. Zakres i metody  91
4.2. Diagnostyka funkcjonalno-adaptacyjna  97 
4.3. Diagnostyka techniczna  102
4.3.1. Identyfikacja przyczyn destrukcji  103
4.3.2. Diagnostyka górniczo-geologiczno-geodezyjna  107
4.3.2.1. Rozpoznanie wstępne górotworu  108
4.3.2.2. Inwentaryzacja techniczna  110
4.3.2.3. Ocena stanu technicznego konstrukcji górniczych  118
4.4. Monitoring  134
4.5. Diagnostyka konserwatorska  137
4.5.1. Rozpoznanie zasobu  138
4.5.2. Strategia badań  138
4.5.3. Program konserwatorski  142
5. Funkcja  145
5.1. Ochrona funkcji pierwotnej  146
5.2. Interwencja funkcjonalno-przestrzenna  147
5.3. Morfologia przestrzeni a nowa funkcja obiektu  155
5.4. Integralność zasobu  158
5.5. Program funkcjonalno-przestrzenny  159
5.6. Perspektywa społeczna i ekonomiczna  161
6. Zabezpieczanie podziemnych struktur przestrzennych  166
6.1. Program prac badawczo-zabezpieczających  168
6.2. Ochrona dziedzictwa  – metody górnicze  169
6.3. Górnicze technologie zabezpieczania wyrobisk  177
6.4. Zabezpieczanie bezpośrednie  178
6.5. Obudowy górnicze  179
6.6. Tradycyjne konstrukcje obudów  182
6.6.1. Obudowy drewniane  183
6.6.2. Obudowy murowe  191
6.6.3. Obudowy stalowe  196
6.6.4. Obudowy betonowe  211
6.7. Systemy współczesne  212
6.7.1. Technologie sklejająco-iniekcyjne  213
6.7.2. Obudowy kotwowe  215
6.7.3. Obudowy stalowo-podporowe  219
6.7.4. Obudowy mieszane i natryskowe oraz zabezpieczanie pośrednie  225
7. Przestrzeń architektoniczna podziemnych wyrobisk  228
7.1. Formowanie przekształceń struktury podziemnej  229
7.1.1. Wytyczna formalna  230
7.1.2. Wytyczna funkcjonalna  232
7.1.3. Punkty i miejsca formalnie ważne  234
7.1.4. Rytmy  237
7.1.5. Tło  238
7.1.6. Prostota uformowania  240
7.1.7. Geometria  – prosta, krzywe i równoległość  241
7.1.8. Hierarchia formalna  243
7.1.9. Kontynuacja  244
7.2. Implementacja współczesnych form i struktur  250
7.2.1. Kontekst  255
7.2.1.1. Antropogeniczny  255
7.2.1.2. Przyrodniczy  262
7.2.2. Interakcja  282
7.3. Formowanie światłem  285
7.3.1. Światło w przestrzeni podziemnych wyrobisk  288
7.3.2. Cel formowania światłem  289
7.3.3. Iluminacja  – ekspozycja przestrzeni  290
7.3.3.1. Metody  290
7.3.3.2. Zasady  295
7.3.4. Obrazowanie formy  299
7.3.4.1. Wzmacnianie kształtu powierzchni  299
7.3.4.2. Wzmacnianie perspektywy  302
7.3.4.3. Separacja przestrzeni  305
7.3.4.4. Ekskrecja przestrzeni i kierunkowość oświetlenia  307
7.3.4.5. Ograniczenie kontrastu  310
7.3.5. Reintegracja systemu oświetlenia  320
8. Zrównoważony rozwój  323
9. Posłowie  335
Literatura  340