Geofizyczne odwzorowanie melanży w płytkich strefach pasm orogenicznych | Wydawnictwo AGH Skip to main content

Banery wysuwane

Geofizyczne odwzorowanie melanży w płytkich strefach pasm orogenicznych
Przykład z pienińskiego pasa skałkowego

Product category
nauki o Ziemi » geologia
Special categories
nowości
ISBN
978-83-68219-01-2
e-ISBN
978-83-68219-02-9
Publication type
monografia
Format
B5
Binding
miękka
Number of pages
150
Publication date
2024
Description

Praca jest pokłosiem badań wykonanych w ramach projektu Narodowego Centrum Nauki, którego celem była analiza melanży powstałych w przeszłości geologicznej i określenie ich roli w tworzeniu się pasm górskich. Badania przeprowadzono na obszarze pienińskiego pasa skałkowego, gdzie procesy tak tektoniczne, jak i sedymentacyjne spowodowały tworzenie się melanży.

Nazwa „pas skałkowy” pochodzi od skałek, które są twardszymi i odporniejszymi na erozję elementami mniej odpornych utworów klastycznych – piaskowców, łupków i margli. Skałki często są olistolitami (czyli różnego rodzaju fragmentami jednorodnymi lub złożonymi), które z rejonów wyniesionych zsuwały się do głębszych stref basenów fliszowych. Po wypiętrzeniu się pieniński pas skałkowy podlegał procesom erozyjnym, w wyniku których mniej trwałe kompleksy skalne zostały usunięte, a pozostały sterczące skałki twardsze – wyraźnie widoczne we współczesnym krajobrazie omawianego obszaru. Taki typ morfologii i geologii jest charakterystyczny dla klasycznego melanżu. Badacze – geolodzy i geofizycy – przeprowadzili pogłębione obserwacje skomplikowanej struktury melanżu, którą charakteryzuje występowanie wymieszanych ze sobą różnowiekowych elementów litologicznych pochodzących z różnych facji. Badania pienińskiego melanżu obejmowały kartowanie geologiczne, badania stratygraficzne i strukturalno-tektoniczne, które zostały zintegrowane z danymi pochodzącymi z badań grawimetrycznych (opierających się na rejestrowaniu różnic gęstości mas skalnych), sejsmicznych (opartych na analizie różnic w prędkości rozchodzenia się fali sejsmicznej) oraz geoelektrycznych (bazujących na pomiarach różnic ich oporności).

Mimo że historia geologiczna centralnego pienińskiego pasa skałkowego została już odtworzona wcześniej i został zrekonstruowany cykl wydarzeń geologicznych, które ukształtowały jego obecną rzeźbę, to w wyniku przeprowadzonych badań udało się uzyskać obraz struktury geologicznej obszarów, gdzie odsłonięcia nie dostarczały o niej pełnych informacji. Pozwoli to na lepsze zrozumienie geologii regionalnej, paleogeografii i ewolucji paleodynamicznej zarówno tego regionu, jak i innych pasm górskich. Ponadto wyniki badań mogą być przydatne w poszukiwaniu węglowodorów w Karpatach. Z kolei sam obszar pienińskiego pasa skałkowego można traktować jako terenowe laboratorium geologiczne, gdzie widoczne obiekty i ślady procesów ułatwiają zrozumienie skomplikowanej historii geologicznej Ziemi. Lepsze rozpoznanie geologii tego obszaru zwiększy jego atrakcyjność jako szkoleniowego terenu dla studentów i młodych naukowców, a także jako obiektu geoturystycznego o wybitnych walorach poznawczych.

Contents

1. Melanże pienińskiego pasa skałkowego: wprowadzenie 7
Jan Golonka, Monika Łój, Anna Waśkowska, Grzegorz Bania, Kamil Cichostępski

2. Melanże na tle rozwoju geodynamicznego pienińskiego pasa skałkowego 13
Anna Waśkowska, Jan Golonka

3. Zarys budowy geologicznej zachodniej części pienińskiego pasa skałkowego w Polsce 35
Jan Golonka, Józef Chowaniec, Anna Waśkowska

4. Grawimetryczne odwzorowanie melanży w płytkich strefach wybranego fragmentu pienińskiego pasa skałkowego 59
Monika Łój, Sławomir Porzucek, Wojciech Matwij

5. Badania wybranego fragmentu pienińskiego pasa skałkowego na Spiszu przy użyciu geofizycznych metod elektrooporowych 95
Grzegorz Bania, Włodzimierz Jerzy Mościcki

6. Rozpoznanie płytkiej struktury pienińskiego pasa skałkowego z wykorzystaniem sejsmicznej tomografii refrakcyjnej 129
Kamil Cichostępski, Jerzy Dec
 

Fragments
Contents
Price
0.00
In order to arrange international shipping details and cost please contact wydawnictwa@agh.edu.pl