Powszechność występowania zanieczyszczenia metalami ciężkimi nawet w znacznej odległości od centrów przemysłowych i obszarów intensywnie użytkowanych gospodarczo stała się przyczyną zainteresowania wielu badaczy zarówno zawartością, rozmieszczeniem, formami występowania, jak i sposobami określania bezpiecznej zawartości tych pierwiastków w osadach. W wielu miejscach świata, głównie w estuariach rzek, zbiornikach zaporowych i basenach portowych prowadzi się bagrowanie osadów umożliwiające funkcjonowanie portów. Przemieszczanie osadów zanieczyszczonych stanowi znaczne zagrożenie dla środowiska, wymuszając specjalne ich traktowanie określone normami prawnymi. Tego typu działania obejmują także różnorodne techniki remediacji, składowania i zabezpieczania opisane wraz ze wspomnianymi wyżej zagadnieniami w niniejszej monografii.
- Contents
-
Słowo wstępne 5
1. Transport i akumulacja metali ciężkich w rzekach Urszula Aleksander-Kwaterczak, Dariusz Ciszewski 7
1.1. Wstęp 7
1.2. Zanieczyszczenie rzek 7
1.3. Formy występowania metali ciężkich w rzece 11
1.4. Zróżnicowanie przestrzenne koncentracji metali ciężkich w korycie rzecznym 15
1.5. Okresowa zmienność koncentracji metali ciężkich w osadach rzecznych 18
1.6. Metale ciężkie w strefie hyporeicznej 23
1.7. Ocena jakości osadów rzecznych 25
Literatura 29
2. Akumulacja i remobilizacja metali ciężkich w równinach zalewowych Dariusz Ciszewski, Paweł Bijata 41
2.1. Sedymentacja na równinach zalewowych 41
2.2. Zróżnicowanie akumulacji metali ciężkich na równinie zalewowej 42
2.3. Rekonstrukcja historii zanieczyszczenia rzeki 47
2.4. Wpływ górnictwa rud metali na zawartości metali w równinach zalewowych 50
2.5. Mobilność metali ciężkich w równinach zalewowych 53
Literatura 58
3. Transport i akumulacja metali ciężkich w osadach jeziornych Urszula Aleksander-Kwaterczak, Anna Kostka 63
3.1. Wstęp 63
3.2. Transport metali w osadach jeziornych 64
3.3. Przestrzenne rozmieszczenie metali w osadach 70
3.4. Akumulacja metali w osadach jeziornych 75
Literatura 79
4. Retencja metali ciężkich w zbiornikach zaporowych Marian Skwarczek 87
4.1. Wstęp 87
4.2. Transport metali w zbiornikach zaporowych 88
4.3. Wpływ transportu osadów na zawartość metali 90
4.4. Obieg metali w zbiornikach retencyjnych na granicy woda – osad 93
4.5. Zapis historii użytkowania zlewni w osadach dennych zbiorników zaporowych 95
Literatura 96
5. Akumulacja metali ciężkich w osadach torfowiskowych Dariusz Ciszewski 100
5.1. Akumulacja i mobilność 100
5.2. Określanie wieku zanieczyszczeń w torfach 104
5.3. Rekonstrukcja historii atmosferycznego zanieczyszczenia torfowisk 105
Literatura 109
6. Transport i akumulacja metali ciężkich w środowisku morskim Dariusz Ciszewski, Urszula Aleksander-Kwaterczak 112
6.1. Wstęp 112
6.2. Transport metali ciężkich w estuariach rzek 114
6.3. Akumulacja metali ciężkich w estuariach rzek 116
6.4. Transport metali ciężkich w środowisku lagun i słonych błot 120
6.5. Akumulacja metali w osadach lagun i słonych błot 123
6.6. Transport metali ciężkich w zatokach morskich 127
6.7. Akumulacja metali ciężkich w osadach zatok morskich 128
6.8. Transport zanieczyszczeń w oceanach 130
6.9. Akumulacja zanieczyszczeń w osadach głębokomorskich 131
6.10. Transport metali ciężkich w Morzu Bałtyckim 133
6.11. Akumulacja metali w osadach Morza Bałtyckiego 135
Literatura 137
7. Przegląd metod remediacji osadów zanieczyszczonych metalami ciężkimi Urszula Aleksander-Kwaterczak 146
7.1. Wstęp 146
7.2. Metody in situ remediacji osadów 149
7.3. Metody ex situ 154
7.4. Bioremediacja 158
Literatura 160
Podsumowanie 165
